1. Đầu bảng phải là người Bình chọn 10 loài động vật thông minh nhất, nếu trên “tinh thần dân chủ”, thì bao gồm cả loài người trong đó. Nhiều ý kiến cho rằng, người là CHÚA TỂ, nghĩa là một đẳng cấp riêng, nhưng chắc bạn đọc cũng như chúng tôi, thích đứng trên tinh thần dân chủ để chọn người vào đầu bảng. Loài người chúng ta có trí tuệ vượt bậc, biết học hành, biết lý luận, biết giải quyết vấn đề. Chúng ta biết tự nhận thức, biết tư duy, biết cảm nhận. Chúng ta chế tạo ra công cụ. Chúng ta sáng tạo. Chúng ta có ngôn ngữ và dùng để diễn tả những ý tưởng phức tạp, trừu tượng. Dù chưa có một định nghĩa hoàn toàn chính xác và đầy đủ về sự thông minh, chúng ta cũng tự nhận rằng loài người thông minh nhất. 2. Á quân là ai? Nếu loài người thông minh nhất thì hắc tinh tinh cũng có được một số khả năng của người. Bộ gen của chúng giống gen người ít ra 98% Hắc tinh tinh cũng biết chế tạo và sử dụng công cụ, biết đi săn thành nhóm cho hiệu quả hơn, biết chống lại bất công. Những nhóm sống hoang dã, cách biệt nhau có cách sống và “phong tục” khác nhau. Những quan sát tại hiện trường và các thử nghiệm trong phòng thí nghiệm cho thấy hắc tinh tinh biết cảm thông với nhau, có lòng vị tha và tự nhận thức được mình. Thí nghiệm trong ảnh trên cho thấy trắc nghiệm về trí nhớ những con số thì chúng còn giỏi hơn cả người. 3. Cá heo biết sáng tạo Con cá heo ở Australia này dùng miếng bọt biển để bảo vệ chiếc mũi của nó khi phải sục sạo dưới đáy biển để kiếm thức ăn. Cách sử dụng công cụ này được truyền từ mẹ sang con gái. Các nhà khoa học cho rằng đó là dấu hiệu của sự thông minh. Một dấu hiệu khác nữa là tiếng rít và tiếng lách cách như gõ nhịp được chúng dùng để đặt tên cho nhau, có thể là một kiểu ngôn ngữ. Một thí nghiệm nổi tiếng vào những năm 1960 đã chứng minh một cặp cá heo mỗi khi tìm ra được một giải pháp mới ra khỏi bế tắc lại được thưởng một con cá. Và như các nhà khoa học phân tích, mỗi giải pháp đều có một phần sáng tạo riêng. 4. Voi tự nhận ra mình Kích thước của bộ não ít ra cũng nói lên một chút gì đó về trí tuệ của loài voi. Chúng sống có tình cảm, biết an ủi nhau trong một bầy, giúp đỡ các loài khác trong cơn hoạn nạn, chơi dưới nước, giao tiếp với nhau thông qua những dao động cảm nhận bằng một màng thu dưới gan bàn chân. Một chuyện đáng nể là, các nhà nghiên cứu kể lại, một nàng voi châu Á tên là Hạnh Phúc nhận ra mình trong gương. Cái hành động phức tạp này chỉ có ở người, khỉ lớn và cá heo. 5. Loài bạch tuộc có não giống người Bạch tuộc, mực… có thông minh không? Đó là vấn đề khoa học đang được quan tâm, nhưng các thành viên của lớp chân đầu (cephalopod) rõ ràng là loài không xương sống láu lỉnh nhất đại dương. Bộ não của nó bao quanh thực quản, về cấu tạo hao hao não người về độ phức tạp như thuỳ trán có nếp gấp và vùng xử lý thị giác và xúc giác riêng. Cuộc thảo luận về loài này xoay quanh tính tò mò dường như không kìm nén được của chúng, dáng vẻ rũ rượi khi buồn chán, khả năng học sử dụng công cụ. 6. Khôn ngoan như quạ Quạ là loài khôn ngoan hiếm thấy. Chúng biết tạo ra công cụ khi cần, từ cành cây, chiếc lông cánh hoặc các mảnh đồ đạc gãy vỡ để khều thức ăn từ những chỗ rất khó lấy. Một cô quạ tên gọi Betty như trong ảnh đã biết uốn một dây thép thẳng thành móc để lôi thức ăn từ trong chiếc ống ra ngoài. Nhiều loài chim đẻ ra đã biết dùng công cụ, nhưng quạ thì khác. Quạ con quan sát bố mẹ làm rồi bắt chước, đó là dấu hiệu của trí thông minh. 7. Sóc biết đánh lừa Coi bộ chú sóc đang cất giấu một cái gì thì phải. Đúng đấy. Các nhà nghiên cứu bảo các loài gặm nhấm biết giấu thực phẩm của mình để ăn dần và nguỵ trang để đánh lừa những tay trộm cắp. Những con sóc California biết lùng kiếm xác rắn đuôi kêu tha về phủ trên chỗ chúng giấu thức ăn nhằm làm mất mùi của mình và doạ các con vật khác sợ mà không dám đến gần. Chúng biết đánh dấu những kho lương thực cho khỏi quên. Có người ta phát hiện cả một loạt dấu vết có hệ thống dẫn chúng đến nơi cất giấu hạt dẻ để ăn trong mùa đông. 8. Bạn tốt nhất của người Ai cũng phải công nhận chó thông minh và dễ bảo. Theo lệnh, chúng nằm xuống, đứng lên, lấy cho ta những đồ vật mà ta sai bảo, lại còn đoán biết ý chủ. Thí nghiệm cho thấy chúng biết tìm đúng loại thức ăn bằng cách ra hiệu mà không nói thành lời. Loại hiểu biết mà các nhà khoa học cho rằng chỉ người mới có. Chúng nhận ra rất đúng các tấm ảnh chụp chó và chụp phong cảnh, có nghĩa là chó hiểu thế nào là khái niệm “chó”. 9. Mèo khó bảo Giống như các ông chủ chó, chủ mèo cũng thích dạy con thú cưng của mình biết đứng biết ngồi, lăn vòng tròn và nhảy qua vòng lửa. Mèo biết làm trò bằng cách quan sát và bắt chước có thưởng. Nhưng dạy mèo khó hơn dạy chó. Có phải chúng kém thông minh hơn chăng? Không hẳn thế. Các chuyên gia về mèo bảo về bản năng chúng vốn là loài sống đơn độc, lấy nhu cầu sống còn làm động cơ hành động. Chúng không thích những việc làm… vô bổ. 10. Lợn vừa thông minh vừa sạch sẽ “Ngu như lợn”, “bẩn như lợn” - mọi người thường hay so sánh như thế. Sự thật thì ngược lại. Có thể bảo lợn là loài thông minh nhất và sạch sẽ nhất trong các vật nuôi, thậm chí một số chuyên gia còn cho rằng chúng sạch hơn cả mèo và chó. Vì không có tuyến mồ hôi nên lợn phải đằm mình trong bùn để toả nhiệt. Các thí nghiệm tiến hành vào những năm 1990 chứng tỏ điều này. Những con lợn được huấn luyện để lấy mũi di chuyển con trỏ trên màn hình video. Chúng dùng con trỏ để phân biệt những chữ viết nguệch ngoạc mà chúng đã biết và những chữ chúng trông thấy lần đầu. Chúng học nhận biết mặt chữ chẳng kém gì hắc tinh tinh.
